d5
 
Bunkernummer
D5
Oud Bunkernummer
BE16
Lokatie
Eke
Toegankelijkheid

Toegang was vrij maar gevaar voor instortingsgevaar
Aantal kamers

2 achteraan verbonden kamers en een sas

Aantal schietgaten
2
Type geschut
2 x MI
Bijhorende vuurrichting
Zuidwesten

Korte beschrijving van de bunker

  • Uitwendige kenmerken.
  • Er is nog zeer weinig te zien van deze bunker daar hij grotendeels zit ingegraven in een talud tussen een kasteeldomein en de later aangelegde N60.
  • De hoeken zijn afgewerkt met baksteen en het geheel is gecementeerd geweest, deels glad en deels met een motief van assestenen.
  • Officieel zaten de schietgaten verborgen achter houten luiken, openend in 2 richtingen, elk 0.50m x 1,40m ( BxH). Op deze houten luiken waren bijkomend nog eens valse houten raamprofielen bevestigd om het geheel nog explicieter het uitzicht van ramen te geven.
  • Deze beide schietgaten zijn echter op de plannen merkwaardig genoeg beiden aangeduid met Vo, wat normaal gezien duidt op valse deuren. Op de langsdoorsnede is daarentegen het ene schietgat alvast getekend als een raam of groot luik.
  • De dakstructuur was volgens het bestek opgetrokken met hout en bedekt met asbestleien. Het bestek bevat op dit gebied namelijk een fout en meldt deze bunker zowel met rode Boomse pannen als met grijze asbestleien. De plannen spreken wel degelijk van asbestleien.
  • Dit laatste zal wel geklopt hebben gezien de andere bijgebouwen van de hoeve eveneens een leien dak hebben.
  • Het sas had een plat dakje met een fraaie betonnen dakrand. Als afvoer voor het regenwater was hierbij bijkomend een dolfijn in gietijzer (1,50 meter lang) voorzien in combinatie met 1,10 meter zinken buis van diameter 10 cm.
  • Het toegangscomplex was voorzien van enkele betonnen trappen en een sterfputje.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • In december 1934 zou er op project B nog een correctie volgen op heel wat van de bestaande plannen. Zo zal worden gevraagd het dakniveau met 30 cm te verlagen en de bunker op die wijze 30 cm dieper in de grond te steken. Hiervoor dienden bijkomend alle ventillatiedoorgangen en granaatwerpgaten gecorrigeerd te worden binnen het op te richten gebouw. Om dit nieuwe niveauverschil te corrigeren diende bijkomend in het sas de reeds voorziene betonnen trap uitgebreid te worden met 2 treden. Het geheel zou hierdoor iets langer uitgewerkt worden dan origineel voorzien.
  • Hij zat vrij goed verstopt tussen vele aanplantingen en zat uiteindelijk goed opgesteld achter een grotere vijverpartij.
  • Het globale uitzicht moet dan ook dit geweest zijn van een bijgebouwtje in een kasteeltuin.
  • Structuur.
  • Twee achteraan verbonden kamers en een sas.
  • Elke kamer was voorzien voor het opstellen van een mitrailleur.
  • Opmerkingen.
  • Het is het laatste steunliniebunkertje achter het steunpunt Eke tussen C6 (455 m) en de Schelde (630 m).
  • De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij ook voorzien voor de opstelling van twee Hotchkiss- of Coltmitrailleurs.
  • Het originele terrein moet zeker een fraai terrein geweest zijn met eerst twee smallere vijvers die op de koppen met brede grachten met elkaar waren verbonden. Daarachter lag nog eens een dubbele vijverpartij die enkel op de kop met een brede strook met elkaar waren verbonden. Hierachter lag ooit de bunker opgesteld.
  • Het terrein horende bij de onteigening voor deze bunker zelf was gelegen op perceel Eke Sectie B perceel 374b ter grootte van 1 are 43 ca. Het betrof een perceeltje dat verstoken lag achter een dubbele vijver van een kasteel.
  • De permanente erfdienstbaarheid over een strook van 2 meter breed, moest het mogelijk maken voor de militaire overheid de bunker ten allen tijde te bereiken. Deze verliep letterlijk dwars over het ganse kasteeldomein. Het is een vrij complexe omschrijving om tot bij het domein waar de bunker ooit werd gebouwd, te geraken. Vergeet niet dat er toen nog een sprake was van de N60 en het ganse domein omgeven was door grachten en waterpartijen.
  • De permanente erfdienstbaarheid vertrok aan de 's Gravendreef ter hoogte van de hoofdingang van het domein. De weg startte met een brug van 15 meter over een brede gracht die twee vijvers (perceel 380) met elkaar verbond. Daarna liep deze rechtdoor over een boomgaard tussen de twee waterpartijen over een afstand van 74.50 meter (perceel 379). Op het uiteinde van deze boomgaard was er dan een tweede verbinding tussen de twee vijvers met opnieuw een brug (17.50 meter opnieuw over perceel 380). Daarna liep de voorziene weg iets wat schuin weg over een perceel weiland tussen 2 gebouwen van de hoeve gekadastreerd als perceel 373b. Na 44 meter over dit terrein draaide de te volgen weg met een hoek van 120° in de richting van het perceel onteigend voor de bunker. Dit leverde nog eens een extra stuk erfdienstbaarheid op van 41.50 meter.
  • De tijdelijke erfdienstbaarheid die nodig was voor de bouw van de bunker liep volledig over dezelfde route, alleen werd voor deze periode de eerder gevraagde strook van 2 meter breed uitgebreid tot een zone van 5 meter breed.
  • Deze tijdelijke erfdienstbaarheid was maar 8 maanden geldig.
  • Alle eerder genoemde onteigeningen en erfdienstbaarheden zaten inbegrepen in een akte opgesteld op 29 oktober 1934 op naam van Baron Leo Theodore de Pelichy, magistraat aan het Hof van Beroep te Gent en gedomicilieerd te Gentbrugge.
  • De akte werd voor akkoord getekend voor de totaalprijs van 3000 Bef.
  • Daarnaast was er in de akte ook een clausule voorzien zodat de eigenaar jaarlijks een intrest zou ontvangen van 5% op dit bedrag, wat neerkwam op een jaarlijkse intrest van 150 Bef.
  • Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
  • Na de onteigening kreeg het origineel onteigende perceel geen aparte index toegemeten.
  • Op actuele kadasterplannen is het originele terrein al niet meer zo goed te herkennen in de vorm dat het ooit te zien was op de onteigeningsschetsen. Het terrein is in zijn geheel serieus aangesneden door de aanleg van de N60. Deze heeft er voor gezorgd dat alvast één van de twee ooit met elkaar verbonden waterpartijen waarachter de bunker stond opgesteld, is verdwenen.
  • De bunker zelf is hierdoor grotendeels ingegraven geraakt in een talud dat werd aangelegd op de rand van het resterende domein, allicht met de bedoeling de geluiden van het verkeer van deze zelfde N60, te dempen.
  • Het perceeltje van de bunker is op actuele kadasterplannen wel nog opnieuw als een gescheiden perceeltje aangeduid wat er wel eens op zou kunnen wijzen dat het na de oorlog nooit opnieuw is verkocht geweest aan de toenmalige eigenaar. Heden draagt het perceelnummer 373f.
  • De bunker zit nog altijd grotendeels ingegraven in een talud. Deze berm is allicht aangelegd om het geluid van het verkeer zoveel mogelijk weg te houden van het kasteel waarbij deze bunker staat.
  • Rond 2006 was de bunkertoegang nog altijd met een deur gemaakt van een wapeningsnet afgesloten. Enkele jaren nadien was hij ondertussen opengemaakt, het is te zeggen, het aanwezige slot was verdwenen.
  • De binnenkant van de bunker is ooit gebruikt als stapelruimte waarbij met eenvoudige plankjes rekken waren gemaakt. De plankjes hebben echter niet zoals de bunker zelf de tijd goed doorstaan en zijn allen ondertussen schots en scheef gezakt waardoor de ganse inboedel van de binnenkant een ganse rommelpartij heeft gemaakt.
  • De actuele situatie is echter rond de toegang heden nogal gevaarlijk. De laatste keer dat ik de bunker zag, was de aanbouw die tegen de bunker was gebouwd aan de toegang reeds gedeeltelijk ingestort. Het was toen al zeer riskant om de toegang nog te proberen bereiken omdat het risico op instorting van de aangebouwde structuur niet onbestaande was. Hoe deze toestand er ondertussen aan toe is, is ook mij op het moment niet gekend.
  • Door zijn huidige toestand is het onmogelijk de schietgaten zelf te zien die volledig ingewerkt zitten in de ingegraven voorkant van de bunker. Van de binnenkant gezien, ziet men wel duidelijk dat het linker schietgat nog altijd origineel is dichtgemetst. Het rechter schietgat moet in elk geval deels open zijn daar er aan de binnenkant van de bunker, grond is binnengevallen door het deels geopende schietgat.
  • Dit bunkertje is ook bij mijn eerste telling in 2006 aan mijn oog ontsnapt (omdat ik het aan de andere kant van de N60 dacht te gaan terugvinden). Het is en blijft op het moment nog altijd een van de moeilijkste bunkertjes om terug te vinden. Heden ten dage blijft hij moeilijk terugvindbaar, zelfs al weet je hem ongeveer zitten.
  • Het bunkertje is ook bij eerdere tellingen door anderen op Bruggenhoofd Gent al meermaals als verdwenen aangeduid.
  • Het valt gezien zijn huidige situatie moeilijk te zeggen of het bunkertje sporen van strijd draagt maar dit zou in elk geval onwaarschijnlijk zijn gezien zijn locatie op de linie.
  • Het bunkertje zijn aandeel in het bouwproject B bedroeg origineel 54.978,57 Bef. Met inbegrip van wat gemeenschappelijke kosten zoals onder andere de niet individueel verdeelde beplantingen moet deze prijs allicht opgetrokken worden tot 55.103,57 Bef. Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 55.403,57 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Routebeschrijving om deze bunker te vinden

  • De bunker ligt op de rechter kant van de N60, tussen de kruispunten van de "Oude Steenweg" naar Eke en de "Stationsstraat". Hij ligt ongeveer halverwege tussen deze twee kruispunten. U kunt met wat moeite zijn rechter zijkant zien liggen achter de gracht tussen het groen.
  • Het eigenlijk bunkertje is via de N60 bereikbaar. Houdt er wel rekening mee dat het bunkertje uiteindelijk wel volledig op privéterrein ligt en dus in feite alleen van dichterbij bezichtigd worden mits toestemming van de eigenaar. Respecteer de privacy aub.
Bijhorende foto's

Voorstudie horende bij dit bunkertje. Het werd ooit gebouwd op een mooi uitgebouwde tuin met vijvers. Een van de waterpartijen diende zelfs na de bouw als verdediging van de bunker.

Links zie je de toenmalige hoofdweg, de oude steenweg van Gent naar Oudenaarde.

Heden ten dage staat het bunkertje zelf op de rand van de N60. Hij wordt heden enkel nog door een gracht en een talud waar hij zelf inzit, gescheiden van de nieuwe hoofdbaan, de N60.

Voorstudie bunker D5 Eke

Detail van dezelfde voorstudie. De twee gebouwen vrij kort tegen de bunker, bestaan heden nog.

Het vijvergedeelte voor de bunker, is voor de aanleg van de N60, volledig gedempt.

Onteigeningsschets zoals terug gevonden bij het kadastraal plan uit 1934.

Detail van het onteigeningsplan met enkel het geheel van de tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden.

De erfdienstbaarheden starten boven aan aan de 's Gravendreef. Ze gaat eerst via een brug, een boomgaard, opnieuw een brug en dan via weiland in de richting van de bunker. De erfdienstbaarheid snijdt letterlijk het ganse domein in twee.

Terreinschets bij de originele bouwplannen.
Grondplan van deze bunker die heden praktisch niet meer terugvindbaar is. Hij zit totaal verborgen tussen het groen in een berm grond, naast de N60 te Eke.

doorsnede AB bij bovenstaand grondplan. De bunker hd een vrij plat zadeldak in asbestleien en een plat dakje op het sas.

De getekende doorsnede kijkt naar achter in de mitrailleurkamers.
Dwarsdoorsnede CD bij bovenstaand grondplan. Het globale uitzicht was dit bunkertje was dit van een bijgebouwtje bij de grote hoeve/kasteel waarvan het perceeltje met de bunker origineel deel uitmaakte.

Actueel kadastraal plan anno 2014 van hetzelfde terrein. Je ziet er duidelijk het bunkertje nog opstaan als een apart perceeltje naast de N60.

De twee eerder vermelde gebouwen staan er ook nog beiden. Ook de meer noordelijke vijvers die kadastraal volledig met hun grenzen gekadastreerd zijn, bestaan nog altijd.

De vijvers dichtbij de bunker staan echter niet op het kadastraal plan. Hiervan is een gedeelte van de zuidelijke vijverpartij verdwenen voor de aanleg van de N60.

Detail van hetzelfde kadastraal plan. Gezien het bunkertje nog altijd een volledig gescheiden perceel heeft van de rest, is de kans vrij groot dat de bunker heden ten dage nog altijd staatseigendom is.

Luchtfoto van Google Earth anno 2014 van dezelfde locatie. Het mag meteen duidelijk zijn dat er nog wel wat gelijkenissen zijn. Aleen heeft de N60 al flink huisgehouden in het zuidelijke gedeel van het terrein.

Heden ten dage zijn de zuidelijke vijvers volledig verdwenen en zit de bunker verstopt in een talud dat als geluidscherm dient voor de N60. Hierdoor is het natuurlijk niet meer zo evident u de situatie van vroeger te proberen voorstellen.
De wijze waarop men het bunkertje kan zien op de rechter kant van de N60 komende vanuit richting Gent.
d5
Een bovenkant van de achterkant van het sas dat nog gedeeltelijk uitsteekt uit het talud.
d5
Zicht op wat de voorkant van de bunker moet zijn. De berm loopt in feite door over de bunker. Tevens is hij voor de rest nog eens sterk overgroeid met onder andere braamstruiken.
d5
De toegang van de bunker, Deze was in 2008 nog altijd afgesloten met een zelfgemaakt ijzeren hekje. De laatste keer dat ik de bunker zag was hij wel degelijk open. Alleen is heden gans de aanbouw voor de toegang van de bunker ingestort. Het is dan ook vrij moeilijk en zelfs gevaarlijk de bunker nog trachten te betreden.
d5
De gebetoneerde dakrand van het toegangssas. De bunker had een zadeldak met grijze asbestleien. Enkel het toegangssas had een plat dakje met een betonnen dakrand.
fraaie betonnen dakrand toegangssas
Binnenzicht in de eerste mitrailleurkamer. Deze werd ooit gebruikt als stapelhok en was ingericht met vele rekken. Deze zijn sinds vele jaren niet meer in gebruik en ondertussen in sterk verval.
De tussengang tussen beide mitrailleurkamers. Het bunkertje is zelfs ooit achteraf van elektriciteit voorzien en had ooit verlichting.
Detail van het schietgat van de tweede mitrailleurkamer. Hier ligt de grond van het talud letterlijk tot tegen de bunker en het allicht deels vrijzijnde schietgat. De grond is hier dan ook via het schietgat en de granaatwerpgaten tot binnenin de bunker gelopen. Dit duidt er toch op dat het talud allicht pas is aangelegd later dan dat dit bunkertje als bergruimte is gebruikt. De grond ligt namelijk tot op de zelfgemaakte rekken.